Stappenplan | Hoe pak ik onderhoud en restauratie aan?
1 – Maak een overzicht
Hoe staat uw kerkgebouw ervoor? Wat heeft onderhoud nodig? En in welke staat is het erfgoed dat zich in uw kerkgebouw bevindt? Zijn er delen van het kerkgebouw of van het interieur, of objecten die uw aandacht nodig hebben? Loop eens om uw kerkgebouw heen, bekijk alle ruimten, vraag uw medewerkers, en gebruik checklists. En laat vooral een expert meekijken om beoordelen in welke staat uw kerkgebouw en de inboedel is.
Gegevens over uw kerkgebouw, de beschermde interieurs en objecten kunt u vinden in de officiële registers, in archieven, databases en soms bij plaatselijke historische verenigingen.
2 – Stel een Collectiehulpverleningsplan op
Nu u toch een overzicht heeft, is het handig om meteen een Collectiehulpverleningsplan (CHV) op te stellen. Met een CHV legt u vast hoe u de schade aan uw beschermde erfgoed wilt voorkomen, en hoe u de gevolgen van schade kunt beperken.
3 – Regel de schoonmaak en het gewone onderhoud
Even de vloer dweilen, de dakgoot vegen, het koper poetsen, een standbeeld veilig wegzetten… Uw medewerkers of de gebruikers van uw kerkgebouw kunnen soms te snel zijn met goede bedoelingen. Want ook de gewone dagelijkse schoonmaakmiddelen, en zelfs water, kunnen bij verkeerd gebruik materialen ernstig aantasten.
Vraag een expert hoe u het erfgoed het beste kunt verzorgen, en ook wat er níét mee mag gebeuren. Deel deze adviezen met uw medewerkers, maak het bijvoorbeeld onderdeel van het inwerkplan. Informeer ook de mensen die uw kerkgebouw huren of gebruiken.
Vraag uw medewerkers ook om alert te zijn op mogelijke schade. Denk bijvoorbeeld aan vochtkringen of tekenen van houtworm in de ruimte waar het voorwerp wordt bewaard.
4 – Regel restauratiewerk
Is er restauratiewerk nodig? U hoeft niet zelf uit te zoeken hoe u dat moet aanpakken. Of het nu om een grote of kleine restauratieklus gaat: een expert zal samen met u een restauratieplan opstellen. Informeer ernaar bij uw gemeente, of bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Zij kunnen u ook helpen aan adressen van betrouwbare bureau’s voor het uitvoeren van de restauratieklus. Met de informatie hieronder kunt u zich alvast wel oriënteren op er zoal bij restauratiewerk kan komen kijken.
- Wat komt er allemaal kijken bij een groot restauratietraject? | ERM
- Restauratie in 9 stappen | Monumenten.nl
Bouwhistorisch onderzoek
Een bouwhistoricus zal de bouwhistorische waarde van uw kerkgebouw in kaart brengen. Zo wordt duidelijk met welke onderdelen van het gebouw u extra voorzichtig zal moeten zijn.
- Wat houdt een bouwhistorisch onderzoek in? Beknopte folder | RCE (2009)
- Wat houdt een bouwhistorisch onderzoek in? Uitgebreide folder | RCE (2009)
- Bond van Nederlandse Bouwhistorici
Restauratiearchitecten
Als de experts in kaart hebben gebracht welke onderdelen van uw kerkgebouw moeten worden gerestaureerd, kan de restauratiearchitect aan de slag om het ontwerp ervoor te maken.
- Hoe gaan restauratiearchitecten te werk? VAWR
- VAWR: branche-organisaties voor architecten werkzaam in de restauratie
Omgevingsvergunning
Als u iets wilt laten aanpassen aan uw kerkgebouw, heeft u soms een vergunning nodig.
- Heb ik een omgevingsvergunning nodig voor werk aan mijn monumentale gebouw? | RCE
- Check: Heb ik een omgevingsvergunning nodig voor werk aan mijn gebouw? | Omgevingsloket
Melding Inspectie
Brengt u beschermde voorwerpen tijdens een restauratie (tijdelijk) elders onder, dan moet u dat melden bij de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed.
Bouwwerkzaamheden
Bij bouwwerkzaamheden krijgt u te maken met bouwregelgeving. Maar sommige regels liggen voor monumenten anders.
- Alles over wetten en regels rond bouwen en verbouwen | Rijksoverheid
- Moeten monumenten voldoen aan de bouwregelgeving? | Rijksoverheid (2012)
Financiering
Een groot restauratieproject kost veel geld. Gelukkig staat u er ook wat financiering betreft niet alleen voor. Veel partijen vinden het belangrijk dat monumentale kerkgebouwen in stand blijven en staan klaar om bij te springen.
- Financiering voor kerkbeheerders [link volgt]
Communicatie en stakeholders
Er zijn verschillende partijen die met uw restauratieproject te maken zullen krijgen: uw medewerkers, de huurders, bezoekers en gebruikers van uw kerkgebouw, de wijkbewoners, de gemeente… Bedenk dus bij alle stappen van het restauratietraject – óók de voorbereiding ervan – wat u met hen moet en wilt communiceren.