Energiebesparing en verduurzaming
Een groot en hoog kerkgebouw behaaglijk warm maken voor bezoekers, en dat met de stijgende energieprijzen én de beperkingen van een monumentale status: duurzaamheid stelt kerkbeheerders voor dilemma’s. Bovendien komen er steeds meer technieken bij. En met nieuwe subsidieregelingen kunnen grote investeringen opeens binnen handbereik komen.
Waar kan ik me snel oriënteren?
- Tips voordat u begint | ERM
- Doe de Zelfscan Duurzaam Monument | Monument.nl
- Een overzicht van maatregelen voor kerkgebouwen | ERM
- Quick wins voor kerkgebouwen | ERM
- Quick wins voor kerkgebouwen | Groene Kerken
- Groene Menukaart Kerkgebouwen | Groene Grachten en VBMK
- Tips voor monumenten | ERM (2020)
- Check de Toolkit Duurzaam Erfgoed | OOM Advies
- Tips voor kerkelijke bijgebouwen | Groene Kerken
- Tips voor kerken in Noord-Holland | Provincie Noord-Holland (2018)
- Verduurzaming van monumentale kerkgebouwen | ERM (2018)
- Duurzaamheid in kerken | Stappers (2022)
- VBMK Handboek: Duurzaamheid’
- Bekijk de Q&A van 7-12-2022 | RCE
Waar kan ik persoonlijk advies krijgen?
- Welk soort advies zoekt u eigenlijk: niveau 1, 2 of 3?
- Uw gemeente is uw eerste aanspreekpunt | Monumenten.nl
- Schakel de hulp in van een Duurzame Monumenten-adviseur (DuMo) | NRF
- Kies een specialist uit de Specialistenwijzer | NRF
- Kies een MKB-energieadviseur | DEB
- Adviesbureau De Groene Grachten (GG)
- Adviesbureau OOM Advies
Hoe kom ik aan financiering?
- Duurzame Monumenten Lening | NRF
- Subsidieregeling Duurzaam Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA) | RVO NL
- Kerken Nevenfunctie-lening | NRF
- Overzicht van subsidies voor ondernemers| DEB
- Overzicht van subsidies voor monumenten | Toekomst Religieus Erfgoed
- Tegemoetkoming Energiekosten (TEK) | RVO-NL
- Btw terugvragen voor zonnepanelen | Belastingdienst
- Verdeling van investeringen en opbrengsten | RVO NL (2021)
- Energie voor Kerken Inkoopcollectief
- Zie ook: Hoe vraag ik fondsen aan?
- Zie ook: Welke subsidies zijn er voor kerkbeheerders?
Waar kan ik nog meer informatie vinden?
Kijk in de kennisbank van….
Isolatie
- Isolatie van kerkgebouwen | ERM
- Isolatie van kerkgebouwen | Groene Kerken
- Q&A over isolatie van kerkgebouwen | TRE
- Isoleren van leidaken | ERM
- Isoleren van historische pannendaken | ERM
- Infographic gevelisolatie binnenzijde monumenten | RCE (2022)
- Infographic materialen voor isolatie buitenzijde monumenten | RCE (2022)
- Infographic materialen voor isolatie binnenzijde monumenten | RCE (2022)
- Infographic dakisolatie bij monumenten | RCE (2022)
- Infographic vloerisolatie bij monumenten | RCE (2022)
- Infographic vensterisolatie bij monumenten | RCE (2022)
- Kom warmtelekken op het spoor met de ‘blowerdoortest’
Verwarming, binnenklimaat, ventilatie
- Temperatuurverlaging in kerkgebouwen | RCE
- Vergelijking van verwarmingsinstallaties voor kerkgebouwen| ERM
- Infographic verwarmen met duurzamere installaties | RCE (2022)
- Infographic: kan ik zonder aardgas? | RCE (2022)
- Verwarmen en koelen | Klimaatplein.com
- Hoe meet ik het binnenklimaat? | RCE (2010)
- Klimaatbeheersing in monumentale kerken | RCE (2016)
- Klimaatbeheersing in kerkgebouwen | Groene Kerken (2019)
- Tips voor ventileren | TNO
- Bankverwarming in monumentale kerken | Limpens-Neilen (2006, engelstalig)
- Vloerverwarming in monumentale gebouwen | Stappers (2008)
- Kerkorgels en binnenklimaat | RCE (2017)
Duurzaam watergebruik
Verlichting
Groene energiebronnen
- Overzicht van groene energiebronnen bij kerkgebouwen | ERM
- Alles over zonne-energie | RVO NL
- Alles over zonnepanelen | MilieuCentraal
- Stappenplan zonnepanelen voor kerkgebouwen | Groene Kerken (2023)
- Zonnepanelen op monumenten | RVO NL
- Subsidies zonne-energie | RVO NL
- ‘Hoe zit het met zonnepanelen op monumenten? | RCE (2020)
- De advieslijn voor zonnepanelen op rijksmonumenten | RCE (2020)
- Infographic zonnepanelen op erfgoed | RCE (2020)
Wetten en regels
- Welke verplichtingen gelden er voor uw gebouw? | RVO NL
- Welke wetten en regels gelden er voor uw gebouw? | RVO NL
- Doe de wetchecker energiebesparing | RVO NL
- Lees meer over de energiebesparingsplicht | RVO NL
- Lees meer over de informatieplicht energiebesparing | RVO NL
Lastige situaties
- Hoe pak je het aan bij gebouwen met verschillende soorten gebruik en verschillende eigenaren/huurders? | RVO (2021)
- Hoe werken architect, aannemer, adviseur en gemeente goed samen in het hele traject? | ERM
- Hoe verdeel je investeringen en opbrengsten eerlijk? | RVO NL (2021)
Download of bestel de module Duurzaamheid uit het VBMK Handboek Behoud en Beheer