Energiebesparing en verduurzaming
Kennisbanken
- Duurzaamheid historische gebouwen | RCE
- Verduurzaming monumenten | Stichting ERM
- Klimaat en energie | RVO NL
- Begrippenlijst verduurzaming | Stichting ERM
- Klimaat en energie | Groene Kerken
- Energiecrisis en erfgoed | RCE
Financiering
- Duurzame Monumenten Lening | NRF
- Subsidieregeling Duurzaam Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA) | RVO NL
- Kerken Nevenfunctie-lening | NRF
- Overzicht subsidies energiebesparing en verduurzaming | DEB
- Financieringsmogelijkheden bij energiebesparing en verduurzaming | DEB
- Financiële ondersteuning duurzaamheid | Toekomst Religieus Erfgoed
- MKB-tool voor energiebesparing en verduurzaming | DEB
- Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) | RVO NL
- Btw terugvragen voor zonnepanelen | Belastingdienst
- Verdeling van investeringen en opbrengsten: ‘Van split incentive naar shared incentive’ (RVO NL, 2021)
- Energie voor Kerken Inkoopcollectief
- Zie ook: Fondsen | VBMK Kennisbank
- Zie ook: Subsidies | VBMK Kennisbank
Advies algemeen
- Snel stappenplan verduurzaming kerkgebouwen | ERM
- Uitgebreid stappenplan verduurzaming kerkgebouwen | ERM
- Quick wins kerkgebouwen | ERM
- Overzicht van maatregelen voor kerkgebouwen | ERM
- Quick wins kerkgebouwen | Groene Kerken
- Tips voor verduurzaming van kerkelijke bijgebouwen | Groene Kerken
- ‘Verduurzaming van monumentale kerkgebouwen’ (ERM, 2018)
- Opstellen van een integraal verduurzamingsplan | RCE
- ‘Handleiding verduurzaming kloostergebouwen’ (Provincie Noord-Brabant)
- ‘Handleiding energiebesparen voor kerken in Noord-Holland’ (Provincie Noord-Holland, 2018)
- Groene Menukaart Kerkgebouwen
- Adviesbureau De Groene Grachten (GG)
- DEB energie-adviseurs
- Tips voor energiebesparing in bedrijfsruimtes | DEB
- ‘Leidraad verduurzaming multifunctionele gebouwen’ (RVO, 2021)
- Toolkit Duurzaam Erfgoed | OOMadvies
- ‘Duurzaamheid in kerken’ (Stappers, 2022)
- ‘Duurzaamheid’ | VBMK Handboek
- ‘Uw monument energiezuinig’ (ERM, 2020)
Advies op thema
Isolatie
- Isolatie kerkgebouwen | ERM
- ‘Isolatie van monumentale kerkgebouwen’ (Kusters, 2018)
- Isolatie van kerkgebouwen | Groene Kerken
- ‘Isoleren van leidaken’ (ERM)
- ‘Isoleren van historische pannendaken’ (ERM)
- ‘Infographic gevelisolatie binnenzijde monumenten’ (RCE, 2022)
- ‘Infographic materialen voor isolatie buitenzijde monumenten’ (RCE, 2022)
- ‘Infographic materialen voor isolatie binnenzijde monumenten’ (RCE, 2022)
- ‘Infographic dakisolatie bij monumenten’ (RCE, 2022)
- ‘Infographic vloerisolatie bij monumenten’ (RCE, 2022)
- ‘Infographic vensterisolatie bij monumenten’ (RCE, 2022)
Verwarming, binnenklimaat, ventilatie
- Temperatuurverlaging in kerken | RCE
- ‘Infographic verwarmen met duurzamere installaties’ (RCE, 2022)
- ‘Infographic: zonder aardgas?’ (RCE, 2022)
- Verwarming | Groene Kerken
- Verwarmen en koelen | Klimaatplein.com
- ‘Binnenklimaat en installaties’ (ERM)
- ‘Meten van binnenklimaat’ (RCE, 2010)
- ‘Klimaatbeheersing in monumentale kerken’ (RCE, 2016)
- ‘Klimaatbeheersing in kerkgebouwen’ (Groene Kerken, 2019)
- Ventilatie | Groene Kerken
- Ventileren: zo gedaan | TNO
- ‘Bench heating in monumental churches’ (Limpens-Neilen, 2006)
- ‘Vloerverwarming in monumentale gebouwen’ (Stappers, 2008)
- ‘Kerkorgels en binnenklimaat’ (RCE, 2017)
Water en energiegebruik
Verlichting
- Verlichting | Groene Kerken
- ‘Verschillende soorten lampen’ (Groene Kerken, 2019)
- Verlichting | Klimaatplein.com
Alternatieve energiebronnen
- Elektriciteit opwekken bij monumenten | RCE
- Duurzame opwekking bij kerkgebouwen | ERM
- Zonnewarmte | RVO NL
Zonnepanelen
- Zonne-energie gebruiken | RVO NL
- Zonnepanelen | RVO NL
- Zonnepanelen | MilieuCentraal
- Checklist voor plaatsen zonnepanelen | DEB
- Zonnepanelen voor kerkgebouwen | Groene Kerken
- Zonnepanelen op gebouwen | RVO NL
- Zonnepanelen op monumenten | RVO NL
- Subsidies zonne-energie | RVO NL
- ‘Advieslijn zonnepanelen op rijksmonumenten’ (RCE, 2020)
- ‘Wegwijzer zonnepanelen en monumenten’ (RCE, 2020)
- ‘Infographic zonnepanelen op erfgoed’ (RCE, 2020)
Wetten en regels
Als gebouweigenaar of -gebruiker en als ondernemer bent u verplicht om energie te besparen. Ook monumenteneigenaren moeten voldoen aan de reguliere wet- en regelgeving. Monumenten hebben wel een uitzonderingspositie. Welke verplichtingen zijn er nog allemaal, en welke gelden voor u?
- Wetten en regels bij energiebesparing gebouwen | RVO NL
- Wetten en regels bij verduurzaming gebouwen | RVO NL
- Wetchecker energiebesparing | RVO NL
- Energiebesparingsplicht | RVO NL
- Informatieplicht energiebesparing | RVO NL
Download of bestel de module Duurzaamheid uit het VBMK Handboek Behoud en Beheer