‘Tussen erfgoed en eredienst’: over meervoudig gebruik van protestantse stadskerken
31-05-2023 | Op 28 september 2022 promoveerde Elza Kuyk op het meervoudig gebruik van protestantse stadskerken. Van haar onderzoek verscheen onlangs de publieksversie: ‘Tussen erfgoed en eredienst’.
Elza Kuyk beschrijft hoe vier protestantse geloofsgemeenschappen hun kerkgebouwen delen met andere, seculiere gebruikers. Soms neemt een andere partij de kerk over, maar het komt ook voor dat de kerk in eigendom van de geloofsgemeenschap blijft en alleen het beheer wordt uitbesteed. Kuyk onderzocht zo’n situatie van meervoudig gebruik in vier monumentale stadskerken: de Geertekerk in Utrecht, de Sint-Joriskerk in Amersfoort, de Grote Kerk in Zwolle en de Oude Kerk in Amsterdam.
De aanwezigheid van andere gebruikers heeft gevolgen voor de beleving van de geloofsgemeenschap. Eigenaar en geloofsgemeenschap verhouden zich ieder op een andere manier tot de ruimte en de tijd van het kerkgebouw. Bovendien verandert het aanzien van het kerkgebouw: de historische (katholieke) en civiele geschiedenis worden zichtbaar. Er vormen zich ook nieuwe gemeenschappen.
Het boek laat zien dat meervoudig gebruik voor de eigenaren en de gebruikers een ingewikkelde opgave is. Naast soms creatieve vormen van samenwerking doen zich geregeld conflicten voor. De visies de diverse gebruikers over een passende omgang met het kerkgebouw, blijken sterk te kunnen verschillen. De gebruiksgeschiedenis van de betreffende geloofsgemeenschap en de gekozen juridische structuur bepalen voor een groot deel hoe het meervoudig gebruik er in elke specifieke situatie uitziet.