Spectaculaire restauratie orgelluiken Duyschot orgel, Nieuwe Kerk Den Haag

Voor  het nieuwe kerkgebouw aan het Spui – gebouwd voor de calvinistische eredienst en ingewijd in 1656 – was oorspronkelijk geen orgel gepland. Na 46 jaar kreeg de kerk een orgel gebouwd door Johannes Duyschot. Het orgel is voorzien van fraai beschilderde luiken. De Haagse schilder Theodorus van der Schuer bracht op de luiken vier bijbelse verhalen aan die men op Nederlandse orgels niet eerder zag.

De allegorische voorstellingen op de luiken verbeelden linksonder ‘de groetenisse van Elisabeth aan Maria’ en rechtsonder ‘Simeon in den Tempel, het kindeke Jezus in zyne armen omhelzende’. Boven links ‘Koning David, daar hem door den profeet Nathan van Gods wegen, over het tellen van het volk Israël, de drie bekende plagen voorgestelt werden’, verder ‘Sacharias in den Tempel, daar hy, om zyn ongeloof, met stomheid voor eenen tyd gestraft word’.

Niet alleen het orgel is in restauratie, maar ook de prachtige kwetsbare luiken. De restauratiewerkzaamheden zijn van dichtbij te volgen in een speciaal hiervoor ingericht atelier onder het orgel.

De restauratie van de orgelluiken wordt uitgevoerd door Leonoor Speldekamp. De rugwerkluiken, olieverf op paneel, zijn inmiddels gereed. Deze zijn in Leonoors atelier schoongemaakt door het verwijderen van de oude vernislagen inclusief retouches. Het originele schilderwerk kreeg vervolgens een nieuwe heldere vernislaag. Daarna konden de beschadigingen in het schilderwerk opgevuld worden met nieuwe retouches. Tenslotte werd een beschermende vernislaag aangebracht.

De bovenste luiken, de hoofdwerkluiken, bestaan uit grote houten ramen met beschilderde doeken. Ze bleken te groot (ca 510 x 300 cm) en bovendien dermate kwetsbaar dat ze niet naar het restauratieatelier konden worden vervoerd. In de kerk is nu onder het orgel een restauratieatelier ingericht. Van dichtbij zijn de restauratiewerkzaamheden te volgen! De enorme luiken liggen in het geïmproviseerde atelier! De linnen doeken zijn bobbelig geworden en verdroogd. In de meeste gevallen is het nodig om de luchtbellen door middel van een insnijding eruit te duwen, die dan later weer geretoucheerd zullen worden.

(c) Leonoor Speldekamp

Bekijk het fotologboek van de restauratie