Pieter van Vollenhovenprijs voor geslaagde herbestemmingen
20-11-2019 | Ooit waren het monumentale kerken, nu zijn het restaurants, bed & breakfasts, kunstgaleries of woonhuizen. Negen initiatiefnemers van succesvolle herbestemmingen van kerken en kloosters mochten afgelopen weekend de Pieter van Vollenhovenprijs in ontvangst nemen.
Het herbestemmen van monumenten is vaak geen eenvoudige opgave. Dit geldt voor alle typen monumenten, maar in het bijzonder voor religieus erfgoed. Dit jaar wilde de jury van de Pieter van Vollenhovenprijs daarom extra aandacht geven aan de opgave die er is om religieus erfgoed in Nederland te behouden. Waar de prijs normaal gesproken naar één herbestemming gaat, zijn er dit jaar negen winnaars – allen initiatiefnemers van herbestemd religieus erfgoed. In de herbestemde Lutherse kerk Bizar-Bazar in Arnhem, een van de winnaars, werd de prijs persoonlijk uitgereikt door Pieter van Vollenhoven en minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
‘Het zijn allemaal voorbeelden van geslaagde herbestemmingen van religieus erfgoed. Kerken of kapellen, die door het doorzettingsvermogen van deze initiatiefnemers behouden blijven. En daarvoor heb ik grote waardering’, vertelde Van Vollenhoven.
Oudste Molukse kerkgebouw wordt aardbevingsbestendig informatiepunt
Een van die geslaagde herbestemmingen is de Eben Haëzer kerk in Appingedam. Dit kerkje is niet alleen het oude nog functionerende Molukse kerkgebouw in Nederland, maar is door de inzet van Stichting Oude Groninger Kerken ook een informatiepunt over de geschiedenis van de Molukse gemeenschap. Daarnaast is de kerk onlangs aardbevingsbestendig gemaakt. Het monumentale erfgoed in Groningen heeft flink onder aardbevingen te lijden. Niet alleen het herstel van opgelopen schade, maar ook het preventief versterken van (monumentale) gebouwen is een grote opgave. Bij Eben Haëzer gingen de verstevigende maatregelen hand in hand met een restauratie, verduurzaming én een functieverandering.
Ontmoetingscentrum in het hart van Vught
Ook DePetrus in Vught viel in de prijzen. Deze neoromaanse katholieke kerk die ook al op de cover van Met Hart en Ziel prijkte, werd in 2005 onttrokken aan de eredienst. In 2018 werd het gebouw na grondige verbouwingen in gebruik genomen als cursus- en ontmoetingscentrum, met onder meer een bibliotheek, leescafé, wereldwinkel, VVV, Welzijn Vught en het Vughts Museum. De Stichting tot behoud van DePetrus heeft zich voor deze herbestemming sterk gemaakt.
De winnaars
- Eigenaresse Mirella Kreger gaf de Lutherse kerk in Arnhem de functie van hotel en restaurant, genaamd Bizar-Bazar.
- Familie Den Hertog realiseerde vanuit hun persoonlijke binding met Het Witte Kerkje hun twee generaties woonhuis en een Bed & Breakfast, een gemeentelijk monument in Zevenhoven.
- Door de inzet van Stichting Cuyperskerk biedt de Cuyperskerk in Sas van Gent nu ruimte aan een restaurant, versmarkt, brouwerij en diverse evenementen.
- Judith Rimmelzwaan was een van de initiatiefnemers die de Kapel van het Beggarden Klooster in Roermond herbestemde tot woonhuis.
- Het neogotisch kerkje in Laag-Keppel heeft door de inzet van de familie Hulshof van Kunst of Art de functie van een galerie, kunstuitleen, ervaringsatelier en tentoonstellingsruimte gekregen.
- In de St. Willibrorduskerk in Hooge Zwaluwe kan nu gedineerd worden in het restaurant Onze kerk. Familie Simonis heeft deze herbestemming kunnen realiseren.
- De Zaandijkerkerk in Zaandijk biedt door de inzet van Stadsherstel Amsterdam en de Vereniging Zaans Erfgoed na de herbestemming onderdak aan jongeren met een autistische stoornis.
- De Eben Haezer kerk in Appingedam, het oudste en nog functionerende Molukse kerkgebouw in Nederland, is door de inzet van Stichting Oude Groninger Kerken nu ook een informatiepunt over de geschiedenis van de Molukse gemeenschap.
- DePetrus in Vught is een cursus- en ontmoetingscentrum geworden met onder meer een bibliotheek, leescafé, wereldwinkel, VVV, Welzijn Vught en het Vughts Museum. De Stichting tot behoud van DePetrus heeft zich voor deze herbestemming sterk gemaakt.